بر اساس درجه گرانروی
استاندارد SAE
استاندار (SAE) مخفف عبارت (Society Of Automotive Engineers) است که به معنی انجمن مهندسین خودرو است. این استاندارد از اعدادی بین ۰ تا ۶۰ تشکیل شده و در برخی مواقع حرف W نیز در آن دیده میشود. استاندارد SAE به نوعی تعیینکنندهی ویسکوزیتهی روغن موتور است. عدد ۰ در این استاندارد نشاندهندهی کمترین میزان گرانروی بوده و نمایانگر روغنی است که به راحتی جاری میشود در عوض با حرکت به سمت عدد ۶۰ میزان گرانروی افزایش میباید و SAE 60 نشانگر روغنی با گرانروی بسیار بالا است که یعنی سخت جاری میشود. استفاده از حرف W در این استاندارد نیز برای نشان دادن حداقل میزان گرانروی در سرمای زمستان است که از کلمهی Winter میآید. حال با آگاهی از این استانداردها میتوانیم دو شکل مختلف ویسکوزیته را که روی روغن موتور درج میشود توضیح دهیم. روغنهای موتور را بر اساس نوع ویسکوزیته میتوان به دو گروه مونوگرید و مالتیگرید تقسیم کرد.
روغن موتور مونوگرید
این روغن به دلیل ساختاری که دارد نمیتواند در بازهی دمایی مختلف میزان گرانروی خود را تغییر دهد و تنها برای دمایی خاص یا در اصطلاح فصلی خاص از سال مورد استفاده قرار میگیرد. روغنهای مونوگرید قدمت زیادی دارند و در گذشته تنها روغن موتوری بودند که برای موتور خودروها تولید میشد. عموما روغنهایی با استاندارد SAE بین ۰ تا ۳۰ در فصول سرد و دماهای پایین مورد استفاده قرار میگرفتند. در صورتی که فردی از این روغن در خودروی خود استفاده میکرد مجبور بود که با گرم شدن هوا روغن موتور را عوض کند و آن را با روغنی با بازهی عددی SAE بالای ۳۰ جایگزین کند. هرچند این روغنها قیمت چندان بالایی نداشتند اما درصورت تغییر دما کارآیی خود را از دست میدادند و گزینهی قابل اطمینانی در تمام فصول محسوب نمیشدند.
روغن موتور مالتیگرید
متخصصان با مشاهدهی نقاط ضعف روغنهای مونوگرید برآن شدند تا محصولی انعطافپذیرتر دربرابر دما تولید کنند. این امر با تغییر ساختار روغن موتور میسر شد و روغنهایی جدید که در چهار فصل سال کارآیی خود را از دست نمیدادند روی کار آمدند. این روغنها که مورد توجه مردم و تولیدکنندگان قرار گرفتند از دو عدد گرانروی که با حرف W از هم جدا میشوند مشخص میگردند. عدد اول نمایانگر میزان گرانروی در فصل گرم سال و دمای بالا است و عدد دوم بیانگر میزان گرانروی در فصل سرد و دمای پایین است که در مبحث استاندارد SAE اشارهای به آن کردیم. صاحبان خودرو با وجود این روغنها دیگر از تغییرات دمایی نگران نبودند؛ چراکه ساختار این محصول در دمای پایین، مانع از سخت شدن و افزایش گرانروی روغن شده و در دمای بالا دچار کاهش شدید گرانروی نمیشد. برای روشن شدن این موضوع روغن موتوری با مشخصه ۱۰W-40 را مورد بررسی قرار میدهیم. عدد ۱۰ بیانگر حداقل گرانروی این محصول در فصل گرم سال و دمای بالا است و عدد ۴۰ میزان حداکثر گرانروی آن در فصول سرد و دمای پایین را نشان میدهد. این محصول را میتوان با روغن موتور دیگری با مشخصهی ۲۰W-50 نیز مقایسه کرد. همانگونه که مشخص است روغن موتور دوم به دلیل برخورداری از عدد ۲۰ در فصل گرما گرانروی بیشتری دارد و نسبت به روغن ۱۰W-40 سفتتر است. بنابراین روغن موتور ۲۰W-50 برای محیطهایی گرمتر مناسب است زیرا روغن بیش از حد شل نخواهد شد، این موضوع را میتوان با مقایسهی W 50 با W 40 هم دریافت. روغن موتور ۱۰W-40 در فصل سرد گرانروی برابر ۴۰ خواهد داشت؛ درحالیکه این میزان برای روغن دوم ۵۰ بوده و نشان میدهد که روغن ۲۰W-50 در سرما بیش از همتای خود سفت میشود؛ ازاینرو این روغن برای مکانهایی که زمستانهای بسیار سردی ندارند مناسبتر است و در محیطهایی با سرمای شدید بهتر است از روغن موتور ۱۰W-40 استفاده کرد.